Kaynak eleştirisi (turkiska)

Kaynak eleştirisi zordur. Zorluklara rağmen, kendi kaynak eleştirinizi geliştirmek için yapılabileceğiniz çok şey bulunmaktadır. Kandırılma riskini azaltan yöntemler vardır. En önemli tavsiyelerinden biri, güvenilir olduğundan emin değilseniz, o bilgiyi yayma konusunda dikkatli olmaktır.
Uppdaterades
Foto: Johan Eklund/MSB.
Att vara källkritisk innebär att värdera den information man tar del av.

Kaynağa eleştirel yaklaşımda olmak, aldığınız bilgilere değer biçmek anlamına gelir. Bu, bir yandan, bazı kaynakların diğerlerinden daha fazla güvenilirliğe sahip olduğunu anlamak ve diğer yandan, bilgiyi gönderenin bir amacı olduğunun farkında olmak anlamına gelir. Bu metnin de bir amacı vardır, o da, kaynak eleştirisi hakkında bilgiyi arttırmaktır.

Güçlü duygular kaynak eleştirisini zorlaştırır

Güçlü duyguların eleştirel ve rasyonel düşünmemizi zorlaştırdığı iyi bilinmektedir. Bundan, korku senaryoları çizerek ve güçlü duygular uyandıran görüntüler kullanarak sahte haberler yaratanlar yararlanmaktadır.

Sahte haberleri ortaya çıkarmak için gönderenin niyetini aramalıyız. Sadece doğruluk oranını değerlendirmeye çalışmak yeterli değildir. Sahte haber yapanlar, gerçekte ne olduğunu araştırmak niyetiyle bunu yapmazlar. Sahte haberlerin, kullanıcıları bir reklam verene çekmek, belirli bir siyasi çizgiyi takip etmek veya bir halkın topluma olan güvenini azaltmak gibi başka niyetleri de vardır.

Güvenilir bilgilerin yayılması

Sahte bir haber gerçek bilgileri içerebilir. Örneğin, haber gerçekte gerçekleşen bir olaya dayanıyor olabilir, ancak bazı önemli gerçekleri atlayabilir veya olay için sahta bir açıklama sağlayabilir.

Gerçek bir haber, örneğin yanlış yorumlanmış istatistikler veya röportaj yapılanın söylediklerinin yanlış aktarılması gibi hatalar içerebilir. Ancak haberin amacı bize gerçekte ne olduğunu anlatmaktır, çünkü olası yanlışlıklar kasıtsızdır.

Genel olarak, arkadaşlarımıza güveniriz. Sosyal medyada doğru olmayan bilgileri paylaşmak sadece gerçek olmayanı yaymakla kalmaz, aynı zamanda ileten bir arkadaş olduğu için bilgiye ağırlık da kazandırır. 

 

Kontrol listesi:

  • Bilginin arkasında kim var? Orijinal kaynağı bulabilir misiniz?

  • Bilginin yayılmasından kim yararlanır?

  • Bilgi neden var? Bilginin amacı sizin düşünce ve davranışlarınızı değiştirmek mi?

  • Bilgi ne kadar eski? Bilgi hala geçerli mi?

  • Bilgiyi nerede buldunuz? Bilgi, güvenilir ve daha önceden doğru bilgi paylaşmış bir kaynaktan mı geliyor?

  • Bilgiyi başka kaynaklarda bulup bulamayacağınızı kontrol edin. Sadece bir kaynaktan gelen bilgiye çok dikkatli yaklaşılmalıdır.

  • Mevcut görüşünüzü doğrulamayan bilgileri araştırın. Böylece sadece mevcut düşüncelerinizi güçlendiren bilgileri aramaktan kaçınırsınız.